Еңбек қатынастары мәселелері әрқайсымызды алаңдататыны белгілі. Өз құқықтарыңыз бен міндеттеріңізді білу – табысты және қауіпсіз мансаптың кілті. Осы саладағы білімді үнемі жаңартып отыру үшін МТАЖО «Бекіту комиссиясының жұмыс принциптері» тренингін өткізеді, онда еңбек заңнамасы және жұмыс орнындағы жанжалдарды шешу тақырыптары талқыланады.
Біз Қазақстандағы еңбек заңнамасы туралы білу керек маңызды бірнеше пайдалы кеңестермен бөлісеміз.
Сынақ мерзімі
Жұмысқа қабылдаған кезде сізге сынақ мерзімі берілуі мүмкін, ол үш айдан аспауы керек. Мысалы, егер сіз жаңа компанияда жұмыс бастасаңыз, сынақ мерзімі сізге және жұмыс берушіге бір-біріңізге жарамдылығыңызды бағалауға мүмкіндік береді.
Жұмыс уақыты және демалыс
Қазақстанда стандартты жұмыс аптасы 40 сағатты құрайды. Егер сіз артық жұмыс істесеңіз, бұл үшін жоғарылатылған мөлшерлеме бойынша қосымша төлемдер қарастырылуы керек. Сондай-ақ, кемінде 24 күнтізбелік күнді құрайтын жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына құқылы екеніңізді ұмытпаңыз.
Жұмысшылардың құқықтарын қорғау
Еңбек құқығыңыз бұзылған жағдайда еңбек инспекциясына немесе кәсіподақ ұйымына хабарласуыңызға болады. Бұл ұйымдар сіздің мүдделеріңізді қорғауға және әділеттілікті қалпына келтіруге көмектеседі. Сондай-ақ Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің байланыс орталығы жұмыс істейді, оған шағымдарыңызбен хабарласуға болады: 1414
Бала күтіміне байланысты демалысқа құқықтар
Ата-ананың екеуі де бала үш жасқа толғанға дейін бала күтіміне байланысты демалысқа шығуға құқылы. Сондықтан, бала туылған кезде, баланың анасы да, әкесі де өмірінің алғашқы жылдарында демалыс алып, балаға қамқорлық жасай алады. Асқынусыз босану үшін әйелдерге берілетін декреттік демалыс 126 күнтізбелік күнді құрайды.
Жұмыстан шығару тәртібі
Жұмыстан шығару негізді және заң талаптарына сәйкес болуы керек. Жұмыс беруші сізді жұмыстан босату туралы алдын ала (әдетте бір ай бұрын) хабардар етуге және барлық қажетті төлемдерді беруге міндетті. Мысалы, егер сіз штаттың қысқаруына байланысты жұмыстан шығарылсаңыз, сізге өтемақы төленуі керек.
Негізсіз айыппұлдардан қорғау
Жұмыс берушінің қызметкерге еңбек шартында немесе ішкі тәртіп ережелерінде көзделмеген айыппұлдар салуға құқығы жоқ. Мысалы, олар сіздің жалақыңыздың бір бөлігін кешіккеніңіз үшін ұстауға тырысса, мұның келісім-шартта жазылғанына көз жеткізіңіз.
Қауіпті жағдайларда жұмыс істеу
Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын жұмысшылар қысқартылған жұмыс уақыты және қосымша демалыстар сияқты қосымша жеңілдіктерге құқылы. Мысалы, егер сіз химиялық өндіріс орнында жұмыс істесеңіз, сізге қосымша ақылы еңбек демалысы беріледі.
